Wat doen wij?

De weg van traditionele sieraden

Vanaf 1950 werden traditionele, veelal zilveren, sieraden vanwege een scala aan redenen verkocht. Goud werd geprefereerd boven zilver, een spaarrekening bij een bank verving de oude functie van sieraden als een persoonlijk spaartegoed en veranderende modestijlen maakten accessoires als fibula’s (mantelspelden) overbodig. Samengevat werden traditionele sieraden als ouderwets gezien. Vrouwen verkochten hun zilver aan zilversmeden, die het omsmolten tot nieuwe voorwerpen of doorverkochten aan buitenlanders. Dat gebeurde wereldwijd: onze traditionele streeksieraden werden op dezelfde manier verkocht.

Het ontstaan van verzamelingen

In diezelfde periode groeide de mobiliteit in het internationale reisverkeer. Er kwamen meer toeristen dan ooit en buitenlanders vonden werk in de SWANA-landen. Niet alleen in de olie-industrie en de diplomatie, maar ook in het onderwijs, de medische wereld en in de archeologie. Een deel van hen raakte geïnteresseerd in het traditionele zilver en kocht stukken om cadeau te geven, als herinnering aan hun leven in de regio of uit bewondering voor het traditionele vakmanschap. Sommige collecties zijn zeer omvangrijk en bevatten stukken die nu in de regio niet meer te vinden zijn.

Onze tijd is doorslaggevend voor de toekomst van traditionele sieraden. Want inmiddels…

Worden de sieraden meer en meer als erfgoed gezien. Drie generaties verder, zeventig jaar na 1950, zijn traditionele sieraden niet meer ouderwets, maar tot erfgoed geworden. De sieraden van weleer raken aan het begrip identiteit en verbinden ons aan aspecten als oorsprong, regio en geschiedenis. Veel sieraden, die gerelateerd zijn aan een erfgoedtraditie, zijn in de culturen waar ze vandaan komen niet meer te vinden: zij vonden elders een thuis.

Is de laatste generaties van dragers hoogbejaard. De vrouwen, die deze sieraden dagelijks droegen, zijn op hoge leeftijd. Zij kennen de verhalen over betekenis en symboliek en het belang van sieraden voor een gemeenschap. Als deze generatie er straks niet meer is, verdwijnt een schat aan kennis over en de omgang met sieraden.

Raakt de eerste generatie verzamelaars ook op leeftijd. De jonge toeristen, migranten en reizigers uit de tweede helft van de 20ste-eeuw zijn ook op leeftijd. Hun collecties staan op het punt doorgegeven te worden aan de volgende generatie, maar hoe…? Volkenkundige musea in de Westerse wereld zijn om tal van redenen vaak niet geïnteresseerd: wat moet er dan met deze sieraden gebeuren? Musea in de herkomstlanden worden nog niet snel als een mogelijkheid voor overdracht gezien, terwijl in die musea de waardering voor dit erfgoed juist sterk aan het groeien is – hier komen de sieraden vandaan.

Wat doen wij?

Qilada ziet een unieke kans, gebaseerd op twee parallel gegroeide trends: verzamelaars van traditionele sieraden uit SWANA-landen denken na over de toekomst van hun collecties én in de landen van herkomst van de sieraden ontstaat een nieuw inzicht over de waarde van dit erfgoed. Qilada verbindt eigenaren van traditionele sieradenverzamelingen met culturele instanties die op zoek zijn naar dergelijke collecties. We doen dat door sieradencollecties in beheer te nemen, te ontsluiten, en klaar te maken voor het nieuwe hoofdstuk in hun leven. We dragen ze over aan musea of culturele instellingen, bij voorkeur in het land waar ze vandaan komen.

Dit is een visie op lange termijn: het kan jaren duren voor een collectie is overgedragen. Dat is enerzijds omdat het fotograferen, beschrijven, onderzoeken en ontsluiten tijdrovend is. Anderzijds is het zo dat de musea waar Qilada deze collecties voor verzamelt, op dit moment simpelweg nog niet altijd bestaan. We zijn er echter van overtuigd dat de tijd om te handelen nu is: als we nog een decennium wachten, zullen de verzamelingen en hun geschiedenis onherroepelijk verdwenen zijn.

In de tijd dat een verzameling bij ons is, brengen we die tot leven. We gebruiken de collecties om het bewustzijn aan te wakkeren dat dit niet simpelweg armbanden, oorbellen en ringen zijn, maar dat al deze stukken erfgoed zijn. We organiseren tentoonstellingen, houden lezingen en workshops, en delen zo veel mogelijk over deze sieraden via publicaties, blogs en social media. Naarmate de collectie van Qilada groeit, gebruiken we die ook om stage-opdrachten en traineeships vorm te geven: we willen niet alleen stukken overdragen, maar ook kennis en praktische ervaring in collectiemanagement.

Samenwerking

Qilada werkt niet alleen. We werken nauw samen met deskundigen, musea en andere culturele instellingen in Noord Afrika en Zuidwest Azië. We zijn trots op en dankbaar voor onze raad van adviseurs, die ons met raad en daad terzijde staat.

Qilada is een non-profit: we zijn geheel afhankelijk van donaties voor ons werk. Die worden besteed aan noodzakelijke dingen zoals opslag, verpakkingsmateriaal, conserveringswerkzaamheden en studie van de collecties in ons beheer. Daarnaast gebruiken we uw gift om begeleiding van traineeships en stageplaatsen mogelijk te maken. Qilada is aangemerkt als culturele ANBI, waardoor uw gift in Nederland belastingvoordeel oplevert. Meer over ons vindt u hier.

Hoe werkt het?

Als u een betekenisvolle toekomst voor uw verzameling zoekt, kunt u uw collectie aan Qilada schenken. Wij zorgen ervoor dat uw verzameling niet verdwijnt, maar zichtbaar is en gewaardeerd wordt. Belangrijk om te weten is dat wij niet aankopen. Wij verkopen ook niet: we schenken de collectie op termijn aan een museum of culturele instelling. Wij hebben collecties in beheer die bij leven aan Qilada geschonken zijn, en collecties die bij testament aan ons zijn nagelaten. We vinden daarbij uw verhaal net zo belangrijk als dat van de sieraden zelf: uw geschiedenis hoort onlosmakelijk bij uw verzameling. Als u meer wilt weten, neemt u dan contact op met Sigrid van Roode via office@qilada.org: we vertellen u graag meer!